علائمی مثل احساس غم و اندوه، ناامیدی، از دست دادن علاقه یا لذت از فعالیت‌های روزمره برای همه ما آشناست و قطعا همه ما آنها را تجربه کرده‌ایم. این علائم اگر به صورت کوتاه‌مدت و گذرا ظاهر شوند جای نگرانی نیست، اما اگر ماندگار باشند و فرد را برای مدت طولانی درگیر کنند تبدیل به افسردگی شدید و مزمن خواهند شد و باید جدی گرفته شوند.

افسردگی شدید و مزمن در مردان و زنان

افسردگی یک اختلال روانی و خلقی است که ویژگی آن بی‌حوصلگی، احساس غمگینی و از دست دادن علاقه می‌باشد. اختلال افسردگی معمولا یک مشکل مداوم و طولانی مدت است و جزو اختلالات گذرا و کوتاه مدت به شمار نمی‌رود.

مدت زمان متوسط یک دوره افسردگی ۶ تا ۸ ماه است. بر اساس تحقیقات انجام شده، به نظر می‌رسد که افسردگی در زنان بیشتر از مردان شایع است. وقایع زندگی مانند مرگ عزیزان و شکست عاطفی می‌تواند باعث ایجاد تغییرات خلقی در فرد شوند که معمولا به شکل افسردگی شدید ظاهر می‌شوند.

علل افسردگی بطور دقیق مشخص نیست، اما احتمالا ترکیب پیچیده‌ای از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، محیطی و روانی در آن نقش دارد. افسردگی را می‌توان با داروهای ضد افسردگی یا روان درمانی کنترل کرد.

چه مواردی تحت عنوان افسردگی طبقه‌بندی نمی‌شوند؟

افسردگی متفاوت از نوسانات خلق و خوی است که افراد به عنوان بخشی از زندگی عادی خود تجربه می‌کنند. واکنش‌های عاطفی موقت در برابر چالش‌های زندگی روزمره افسردگی به شمار نمی‌روند.

به همین ترتیب، حتی احساس اندوه ناشی از مرگ یک فرد نزدیک در صورتی که ماندگار نباشد افسردگی نیست. هرچند بیماری افسردگی می‌تواند مرتبط با داغدار شدن باشد. هنگامی که مشکل افسردگی بعد از یک فقدان رخ دهد، روان‌شناسان آن را اندوه پیچیده می‌نامند.

افسردگی شدید و مزمن

انواع افسردگی چیست؟

به طور کلی انواع افسردگی در روانشناسی شامل موارد زیر است:

• افسردگی تک قطبی و دو قطبی
• اختلال افسردگی اساسی با ویژگی‌های روان پریشی
• افسردگی پس از زایمان
• اختلال افسردگی اساسی با الگوی فصلی یا افسردگی فصلی

افسردگی تک قطبی و دو قطبی

اگر ویژگی غالب، حالت افسردگی باشد، این وضعیت افسردگی تک قطبی نامیده می‌شود. هرچند در صورتی که ویژگی آن دوره‌های مانیک و افسردگی باشد که با دوره‌های خلق و خوی طبیعی جدا شده‌اند، تحت عنوان اختلال دو قطبی (پیش‌تر افسردگی مانیک نامیده می‌شد) شناخته می‌شود.

افسردگی تک قطبی می‌تواند شامل اضطراب و علائم دیگر باشد اما بدون دوره‌های مانیک. هرچند، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در حدود ۴۰ درصد از اوقات، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی افسرده هستند و در نتیجه تمایز این دو وضعیت دشوار است.

اختلال افسردگی اساسی با ویژگی‌های روان پریشی

ویژگی این وضعیت، افسردگی همراه با روان‌پریشی است. روان‌پریشی می‌تواند شامل توهم، باورهای غلط و عدم قبول واقعیت،‌ یا هذیان باشد که باعث می‌شود فرد چیزهایی را حس کند که وجود ندارند.

افسردگی پس از زایمان

زنان اغلب دچار وضعیتی تحت عنوان اندوه تازه مادران می‌شوند، اما افسردگی پس از زایمان شدیدتر است. علت افسردگی بعد از زایمان ممکن است ناشی از تغییرات جسمی یا روحی در مادر باشد.

افسردگی پس از زایمان

اختلال افسردگی اساسی با الگوی فصلی یا افسردگی فصلی

افسردگی فصلی که قبلا اختلال خلقی فصلی نامیده می‌شد مرتبط با کاهش روشنایی روز در زمستان است. افسردگی در طول این فصل رخ می‌دهد اما در سایر اوقات سال و در واکنش به نور درمانی بهبود می‌یابد. در کشورهای با زمستان‌های طولانی یا شدید بیشتر این وضعیت مشاهده می‌شود.

دلایل و علت افسردگی چیست؟

علل افسردگی به صورت دقیق مشخص نیست و ممکن است محدود به یک منبع نباشد. دلایل افسردگی احتمالا ناشی از ترکیب پیچیده‌ای از عواملی است که شامل موارد زیر هستند:

• عوامل ژنتیکی
• عوامل بیولوژیکی (تغییرات در میزان انتقال دهنده‌های عصبی)
• عوامل محیطی
• عوامل روانی و اجتماعی

برخی افراد بیشتر از دیگران در خطر ابتلا به افسردگی هستند؛ عوامل خطرناک در این افراد عبارتند از:

• رویدادهای زندگی
• عوامل شخصیتی و آسیب‌های دوران کودکی
• عوامل ژنتیکی
• برخی داروهای تجویزی
• سوء مصرف داروهای تفریحی (مانند الکل و آمفتامین)
• ضربه به سر در گذشته

رویدادهای زندگی که منجر به ایجاد افسردگی می‌شوند

از جمله رویدادهای زندگی که ممکن است باعث ایجاد افسردگی شوند ازجمله داغدار شدن، طلاق، مشکلات کاری، روابط با دوستان و خانواده، مشکلات مالی، دغدغه‌های پزشکی یا استرس حاد می‌باشد.

عوامل شخصیتی و آسیب‌های دوران کودکی

افرادی که در ارائه برنامه‌ها یا کنار آمدن با مشکلات گذشته‌شان در زندگی ناموفق هستند.

ارتباط عوامل ژنتیکی و افسردگی حاد

افرادی که خویشاوندان درجه اول و دوم آنها به بیماری افسردگی مبتلا شده‌اند بیشتر در خطر ابتلا به انواع افسردگی از جمله افسردگی حاد هستند.

مصرف برخی داروهای تجویزی

از جمله کورتیکواستروئیدها، برخی مسدودکننده‌های بتا، اینترفرون و سایر داروهای تجویزی ممکن است باعث ایجاد افسردگی شود.

سوء مصرف داروهای تفریحی

سوء مصرف داروهای تفریحی مانند الکل و آمفتامین می‌تواند همراه با افسردگی باشد یا منجر به آن شود. ارتباط قوی بین سوء مصرف دارو و افسردگی وجود دارد.

افرادی که دچار دوره‌های افسردگی اساسی بوده‌اند بیشتر در خطر ابتلای مجدد به آن هستند. سندرم‌های درد مزمن و نیز سایر شرایط مزمن مانند دیابت، بیماری مزمن انسدادی ریه و بیماری قلبی عروقی نیز ممکن است منجر به افسردگی مزمن شوند.

علائم افسردگی را بشناسید

علائم و نشانه های افسردگی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• خلق و خوی افسرده
• کاهش علاقه یا لذت از فعالیت‌هایی که فرد قبلا از آنها لذت می‌برد، مانند کاهش تمایل جنسی
• کاهش وزن ناخواسته (بدون رژیم غذایی) یا کاهش اشتها
• بی خوابی (مشکل در خوابیدن) یا پرخوابی
• آژیتاسیون (برای مثال بی قراری، قدم زدن با اضطراب در یک مسیر کوتاه)، یا کندی روانی حرکتی (کندی حرکات و تکلم)
• خستگی یا فقدان انرژی
• احساس بی ارزش بودن یا گناه
• بدتر شدن توانایی فکر کردن، تمرکز یا تصمیم گیری
• افکار مکرر در مورد مرگ یا خودکشی یا تلاش برای خودکشی

علائم افسردگی چیست؟

نحوه تشخیص بیماری افسردگی

تشخیص افسردگی با یک جلسه مشاوره با پزشک یا متخصص سلامت روان آغاز می‌شود. درخواست کمک از یک متخصص سلامت به منظور بررسی دلایل مختلف افسردگی، اطمینان از تشخیص افتراقی دقیق و درمان بی‌خطر و موثر اهمیت بسزایی دارد.

مانند بیشتر مراجعات به پزشک، ممکن است یک معاینه فیزیکی به منظور کنترل علل جسمی و شرایط همراه با آن انجام شود. سوالاتی پرسیده خواهد شد و سابقه‌ی بیمار گرفته می‌شود تا علائم، دوره زمانی و غیره مشخصص گردند.

برخی پرسشنامه‌ها به پزشک کمک می‌کند تا شدت افسردگی را ارزیابی کند. برای مثال مقیاس درجه‌بندی افسردگی هامیلتون دارای ۲۱ سوال است که نمرات آن توصیف کننده شدت بیماری خواهد بود.

مقیاس هامیلتون یکی از مورد استفاده‌ترین ابزار ارزیابی در جهان توسط متخصصین جهت تشخیص افسردگی شدید است.

راههای درمان افسردگی

افسردگی یک بیماری روانی قابل درمان می‌باشد. روش های کنترل افسردگی شامل موارد زیر است:

• حمایت
• روان درمانی
• درمان افسردگی با دارو
• الکتروشوک درمانی

حمایت فرد مبتلا به بیماری افسردگی

منظور از حمایت فرد مبتلا به افسردگی، بحث در مورد روش‌های عملی و کمک در استرس‌ها تا آموزش به اعضای خانواده است.

استفاده از روان درمانی

روان درمانی یا گفتار درمانی برای افسردگی شامل رفتار درمانی شناختی (CBT)، روان درمانی بین فردی و درمان حل مشکلات می‌باشد. در مواردی که فرد مبتلا به افسردگی خفیف است، روان درمانی اولین گزینه درمان بیماری افسردگی می‌باشد؛ در موارد متوسط و افسردگی شدید ممکن است از آنها در کنار درمان‌های دیگر استفاده کرد.

رفتار درمانی شناختی و روان درمانی بین فردی دو نوع اصلی روان درمانی مورد استفاده در افسردگی می‌باشند. رفتار درمانی شناختی ممکن است در جلسات فردی با درمانگر، بصورت رو در رو، گروهی یا تلفنی انجام شود.

برخی از مطالعات اخیر نشان داده‌اند که رفتار درمانی شناختی را می‌توان بطور موثری از طریق کامپیوتر نیز اجرا کرد. درمان بین فردی به بیماران کمک می‌کند تا مشکلات عاطفی که بر روابط و ارتباطات آنها تاثیر گذاشته و چگونگی تغییر خلق و خوی توسط این عوامل که قابل تغییر هستند را شناسایی کنند.

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی توسط پزشک تجویز می‌شوند. این داروها برای افسردگی‌های متوسط تا شدید مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها برای کودکان توصیه نمی شوند و برای نوجوانان نیز با احتیاط تجویز می‌گردند.

برخی از انواع داروهای درمان افسردگی وجود دارند:

• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
• مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
• ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای
• ضد افسردگی‌های آتیپیک
• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین

داروهای ضد افسردگی

هر دسته از داروهای ضد افسردگی بر روی یک انتقال دهنده عصبی متفاوت عمل می‌کنند. مصرف داروها باید طبق تجویز پزشک حتی بعد از بهبودی علائم ادامه پیدا کند تا از بازگشت بیماری جلوگیری شود.

داروهای ضد افسردگی ممکن است افکار یا اقدامات برای خودکشی را در برخی کودکان، نوجوانان و جوانان در چند ماه ابتدایی درمان افزایش دهند. هرگونه نگرانی باید همواره با پزشک در میان گذاشته شود، از جمله تصمیم برای قطع مصرف داروهای ضد افسردگی.

الکتروشوک درمانی

موارد افسردگی شدید که واکنشی به دارو نشان نداده‌اند ممکن است با الکتروشوک درمانی (ECT) قابل بهبود باشند. این روش به خصوص برای درمان افسردگی روانی موثر است.

ورزش و سایر راههای درمان افسردگی شدید

ورزش‌های هوازی ممکن است در برابر افسردگی خفیف موثر باشند زیرا باعث افزایش میزان اندورفین شده و نوراپی نفرین انتقال دهنده عصبی که مرتبط با خلق و خوی است را تحریک می‌کند.

درمان‌های تحریک مغز از جمله شوک درمانی یکی از روش های درمان افسردگی شدید به شمار می‌رود. تحریک مغناطیسی مکرر مغز پالس‌های مغناطیسی به مغز ارسال می‌کند که ممکن است در درمان افسردگی شدید اساسی موثر باشد.